Hayata Karşı İşlenen Suçlar

GİRİŞ

Hayata karşı işlenen suçlar Türk Ceza Kanunu’nun Kişilere Karşı Suçlar kısmında düzenlenmiştir. Türk Ceza Kanunu’nun 81. maddesi ile 85. maddesi arasında yer almaktadır. Hayata karşı işlenen suçlar bölümünde insanın hayatına karşı olarak kasıtlı veya taksirli bir davranışla sona erdirilmesine neden olan suçlar yer almaktadır. 

Türk Ceza Kanunu'nda düzenlenen hayata karşı işlenen suçlar; kasten öldürme, intihara yönlendirme, taksirle öldürme suçlarıdır.

KASTEN ÖLDÜRME

Madde 81 – (1) Bir insanı kasten öldüren kişi, müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.

Buna göre, bir insanın hayatına bilerek ve isteyerek son verilmesi halinde fail, müebbet hapis cezası ile cezalandırılacaktır. Kural, kastın varlığıdır. Kasten öldürme eylemi doğrudan kastla da olası kastla da işlenmesi halinde de kasten öldürme suçu oluşur.

Kasten öldürme suçu, serbest hareketle işlenen suçtur. Serbest hareketin sonucunda ölümün gerçekleşmesi, hareket ile netice arasında illiyet bağının bulunması ile suç tamamlanmış olacaktır.

Kasıtlı olarak öldürme eylemi için hareket etmesi sonucunda netice tamamlanamamış ise kasten öldürmeye teşebbüs suçu işlenmiş olacaktır. 

Kasten öldürme suçu ani suçtur. Tasarlanarak işlenmesi, suçun ağırlaştırıcı nedeni olarak kanunda (madde 82) belirtilmiştir.

Kasten öldürme suçunda görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir. Yetkili mahkeme, suç işlendiği yerde ağır ceza mahkemesidir.

KASTEN ÖLDÜRME SUÇUNUN NİTELİKLİ HALLERİ

Madde 82- (1) Kasten öldürme suçunun;[29]

a) Tasarlayarak,

b) Canavarca hisle veya eziyet çektirerek,

c) Yangın, su baskını, tahrip, batırma veya bombalama ya da nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanmak suretiyle,

d) Üstsoy veya altsoydan birine ya da eş, boşandığı eş veya kardeşe karşı,[30]

e) Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,

f) (Değişik:12/5/2022-7406/2 md.) Kadına karşı,

g) Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle,

h) Bir suçu gizlemek, delillerini ortadan kaldırmak veya işlenmesini kolaylaştırmak ya da yakalanmamak amacıyla,[31]

i) (Ek:29/6/2005 - 5377/9 md.)Bir suçu işleyememekten dolayı duyduğu infialle,

j) Kan gütme saikiyle,

k) Töre saikiyle,

İşlenmesi halinde, kişi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.

Kasten öldürmenin nitelikli halinin cezası ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.

KASTEN ÖLDÜRMENİN İHMALİ DAVRANIŞLA İŞLENMESİ

Madde 83- (1) Kişinin yükümlü olduğu belli bir icrai davranışı gerçekleştirmemesi dolayısıyla meydana gelen ölüm neticesinden sorumlu tutulabilmesi için, bu neticenin oluşumuna sebebiyet veren yükümlülük ihmalinin icrai davranışa eşdeğer olması gerekir.

(2) İhmali ve icrai davranışın eşdeğer kabul edilebilmesi için, kişinin;

a) Belli bir icrai davranışta bulunmak hususunda kanuni düzenlemelerden veya sözleşmeden kaynaklanan bir yükümlülüğünün bulunması,

b) Önceden gerçekleştirdiği davranışın başkalarının hayatı ile ilgili olarak tehlikeli bir durum oluşturması, gerekir.

(3) Belli bir yükümlülüğün ihmali ile ölüme neden olan kişi hakkında, temel ceza olarak, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine yirmi yıldan yirmibeş yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine onbeş yıldan yirmi yıla kadar, diğer hallerde ise on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunabileceği gibi, cezada indirim de yapılmayabilir.

Kişinin yapmakla yükümlü olduğu belli bir hareketi gerçekleştirmeyerek ölümün meydana gelmesine netice vermesi halinde kişi, kasten öldürmeyi ihmali davranışla işlemiş kabul edilecektir. Kasten öldürmenin ihmali davranışıyla işlenmesi; kişinin yükümlü olduğu icrai davranışı gerçekleştirmemesi ile mümkün olacaktır. Kişinin icrai davranışı sözleşme ya da kanuni düzenlemeden kaynaklanan bir durumun yükümlülüğünden kaynaklanmalıdır. 

Kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi suçunun yaptırımı kasten öldürme suçunun yaptırımından daha azdır. Fail adına ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine yirmi yıldan yirmi beş yıla kadar hapis, müebbet hapis cezası yerine on beş yıldan yirmi yıla kadar, diğer hallerde ise on yıldan on beş yıla kadar hapis cezasına hükmedilecektir. Bununla beraber cezada indirim de yapılmayabilir.

İNTİHARA YÖNLENDİRME

Madde 84- (1) Başkasını intihara azmettiren, teşvik eden, başkasının intihar kararını kuvvetlendiren ya da başkasının intiharına herhangi bir şekilde yardım eden kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) İntiharın gerçekleşmesi durumunda, kişi dört yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(3) Başkalarını intihara alenen teşvik eden kişi, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (Mülga ikinci cümle: 29/6/2005 – 5377/10 md.)

(4) İşlediği fiilin anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan veya ortadan kaldırılan kişileri intihara sevk edenlerle cebir veya tehdit kullanmak suretiyle kişileri intihara mecbur edenler, kasten öldürme suçundan sorumlu tutulurlar.

Bir kimse başkasının intihar etmesine azmettirir, intiharına teşvikte bulunur, başkasının intihar kararını kuvvetlendirir ya da herhangi bir şekilde yardım eder ise intihara yönlendirme suçunu işlemiş olacaktır. İntihara yönlendirme suçunun cezası iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasıdır.

İntihara yönlendirme suçunun işlenilmesi için kişinin intiharın gerçekleşme şartı bulunmamakta olup intiharın gerçekleşmesi durumunda alınacak ceza dört yıldan on yıla kadar hapis cezasıdır.

Bir kimse başkalarını intihara alenen teşvik eder ise daha ağır hapis cezası öngörülmüştür. İntihara alenen teşvik edilmesi, birden fazla kişinin duyacağı bir ortam ya da durumda intihara yönlendirmede bulunulmasıdır. İntihara alenen teşvik eden kişi hakkında üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası öngörülecektir.

İntihara yönlendirme suçunda genel kast aranmaktadır.  Suç, mağdurun intihara kalkışması ile tamamlanmış olacaktır. 

İntihara yönlendirme suçunda görevli mahkeme, asliye ceza mahkemesidir. Dava, suçun işlendiği yerde asliye ceza mahkemesinde görülecektir.

TAKSİRLE ÖLDÜRME

Madde 85- (1) Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.[33]

Taksirle öldürme suçu, kişinin bilerek ve isteyerek yapmış olduğu hareket neticesinde istenmeyen sonucun meydana gelmesi, ölümün meydana gelmesi suçudur. Genellikle failin dikkatsiz ya da tedbirsiz hareketine bağlı olarak gerçekleşmektedir. Taksirle öldürme suçu genellikle, iş kazalarında, doktor hatalarında ya da trafik kazalarında meydana gelmektedir.

Taksirle öldürme suçunda görevli mahkeme, asliye ceza mahkemesidir. Dava, suçun işlendiği yerde asliye ceza mahkemesinde görülecektir.

Ancak failin bir hareketi ile birden fazla kişinin ölümüne neden olmasına ya da birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olması halinde ise iki yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. En az bir ölümle birlikte yaralanma ya da ölümlerin gerçekleştiği taksirle öldürme suçunda görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir.

Taksirle öldürme suçunun işlenmesine birden fazla kimsenin katılımı ile mümkün olur ise suçun yaptırımı kusur ile orantılı olacaktır. Taksirle öldürmede sorumlu olan her bir kimse kendi kusurlu davranışından sorumlu olacaktır.

Av. Barış DAĞ